Genellikle 3. Veya 5. Günde doktor/sağlık ocağı ziyaretleri yapılır. Bazı testler ve kontroller ile bebeğin tartımı da yapılır. Bu aşamada bebeğinizin kilo kaybetmiş olma olasılığı çok yüksek ve normaldir. Peki neden?
Bebeğiniz doğduğunda vücudu şiş görünür. Bu şişlik indikten sonra doğum kilosu üzerinden yaklaşık %10 kadarını kaybeder. Hastaneden ayrılmadan önce veya 3-5 günler arasında yapılacak olan ikinci tartımda bu kiloyu öğrenirsiniz (hastane çıkış kilosu). Doğumdan sonraki 10-15 gün içinde bebeğin bu kaybı geri kazanması beklenir yani doğum kilosuna geri dönmelidir. 15 günden önce yapılan tartımlarda bebeğin henüz doğum kilosuna erişmemiş olması beslenemediğini göstermez. Peki yeterli beslendiğini nasıl anlayabilirsiniz?
İlk 4-6 hafta en az 3 bozuk para kadar kakalı ve 5-6 yumurta ağırlığında çişli bez bebeğin doyduğunu gösterir. (İlk birkaç gün çiş sayısı daha az olabilir. Mide kapasitesi büyüdükçe yavaş yavaş artacaktır)
Sarılık tespiti de yine bu günlerde yapılır. Unutulmamalıdır ki her bebek bir miktar sarılık olur. Dünya sağlık örgütü verilerine göre miadında doğumların %50sine yakınında ve erken doğumların %80inde sarılık görülür. Sarılığın sebebi asla bebeğin yeterli beslenmemiş olması değildir. Anne karnında kullanılan kan hücreleri ile dünyaya gelince kullanılan kan hücreleri farklıdır. Bebek doğunca eski kan hücreleri hızla parçalanmaya başlar ve kana rengini veren hemoglobin bilirubine dönüşür. Bilirubini vücuttan hızla atmanın yolu da bebeğin sık sık emmesidir. Bu yüzden ilk günlerde anne ve bebeğin sürekli bir arada olması, bebeğin her kıpırtısında ve 1.5-2 saati aşmadan emzirilmesi, ağladığında oyalanmadan memeye alınması kritik önem taşır. Bir bebeğin sarılık olması korkulacak bir durum değildir ancak sarılığın yüksek seviyelere ulaşmasından korkulmalıdır. Bebek yeterince sık uyandırılamıyorsa veya bir sebeple memeyi tutamıyorsa anne, sütünü saat başı kolostrum sağma yöntemi ile sağarak bir enjektör veya kaşık yardımı ile bebeğe verebilir. Bebek bu birkaç damla kolostrumu aldığında uyanıp emmek isteyebilir. Bu durumda hemen memeye alınmalıdır.
Fizyolojik sarılık 36 saatin ardından ortaya çıkar, miadında doğan bebeklerde 3-4 gün civarı, erken doğan bebeklerde 5-7 gün civarı en tepe noktaya ulaşır. Patolojik sarılık ilk 24 saat içinde ortaya çıkar. Kan uyuşmazlığı, kalıtsal hastalıklar, metabolik rahatsızlıklar, kan hastalıkları veya karaciğer rahatsızlıkları sebep olabilir. Bu durumda bebeğe detaylı muayene ve sürekli doktor takibi gereklidir.
Bebeğin sarılığı herhangi bir sebeple yükseldiyse ve fototerapi alması gerekiyorsa, bebek anne ile beraber aynı odada olacak şekilde tedavi görmelidir. Anne bebeği fototerapi seansları arasında sık sık emzirmeli, biberon mama veya sağılmış süt istenmesi, anneye bebeğin gösterilmemesi gibi durumlarda hastane yönetimine itiraz edilmelidir. Bebeğin yoğun bakıma alınmasını gerektirecek bir sağlık sorunu yoksa, fototerapi anne ile bebeğin birbirinden ayrılmasını gerektiren bir prosedür değildir.
Mama sarılığın tedavisi için kullanılması gereken bir şey değildir. Sarılık tedavisinin günümüzde standart bir parçası haline getirilmiş olsa da, bebeğin sarılığı atmak için tek ihtiyacı sık sık emmek, bir sebeple emmesi mümkün değilse de annesinin sağılmış sütü ile beslenmektir. Hatta annenin süt verecek durumda olmadığı (vefat/ameliyat/yoğun bakım) hallerde de ilk seçenek yine yeni doğum yapmış başka bir anneden süt bağışı bulmak olmalıdır. Süt bağışında her ne kadar +- 3 ay fark olması gerekse de, yeni doğan için kaç günlük ise ona en yakın süt daha faydalı olacaktır.
Bebeğinizde uzamış sarılık varsa, sarılık tamamen bitene kadar doktor takibinde olmalı ve bebeğinizi gece ve gündüz 2 saati aşmadan emzirmeye devam etmelisiniz.
